Για τους παρεξηγημένους σούπερ ήρωες των αμερικάνικων κόμικς.
Υπάρχει μια παράξενη συγγένεια με τον εβραϊκό μύθο του Γκόλεμ. Το Γκόλεμ (גולם γκάλμι "η ασχημάτιστη μορφή μου" στα Εβραϊκά) είναι ίσως ο πρώτος σούπερ ήρωας και η πιο ολοκληρωμένη ιστορία είναι η εκδοχή των Εβραίων της Πράγας. Μια πήλινη ανθρωποειδής μορφή φτιαγμένη για να προστατεύει του Εβραίους των Γκέτο από τους διωγμούς, που ενεργοποιούνταν με την λέξη Αλήθεια (έμετ אמת, ) και απενεργοποιούνταν αν από την λέξη έμετ αφαιρούνταν το άηχο γράμμα άλεφ (א - είναι το πρώτο γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου) όπου η λέξη μετατρέπονταν στη λέξη θάνατος μετ (מת).
Γενικά στα αμερικάνικα κόμικς με σούπερ ήρωες υπάρχουν πολλές επιρροές από τους εβραϊκούς μύθους και την διασπορά των Εβραίων.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα πάντως είναι οι X-Men (υπερήρωες εξ ανάγκης που έχουν ειδικές σωματικές δυνάμεις λόγω γεννετικών μεταλάξεων) όπου η αλληγορία του Εβραίου (ως Έτερου/μεταλλαγμένου) αλλά και οι άμεσες αναφορές στο Ολοκαύτωμα (μέσω του Μαγκνίτο που είναι επιζών του Ολοκαυτώματος) είναι πολύ εμφανείς και χαρακτηριστικές. Ο Μαγκνίτο (Max Eisenhardt γερμανοεβραίος) στην ραχοκοκαλιά της αφήγησης των ιστοριών των X-Men έχει κρίσιμη παρουσία. Είναι ο "κακός" των αφηγήσεων διότι είναι ένας ριζοσπάστης που έχοντας απογοητευτεί από τον ρατσισμό και την ξενοφοβία των ανθρώπων ζητάει να επιβάλλει τα δικαιώματα των μεταλλαγμένων διά της βίας.
Η σχέση του με τον "καλό" πρωταγωνιστή των αφηγήσεων Τσαρλς Εξέβιερ (Charles Francis Xavier) τον Καθηγητή Χ, έχει αναλογίες και μια μεταξύ τους διαλεκτική, όπως με τον δημόσιο λόγο & εικόνα των Μαρτιν Λούθερ Κινγκ και Μάλκομ Χ. Ο Xavier ως εφαρμοστής της μη βίας για τα δικαιώματα των μεταλλαγμένων και ο Magneto ως διεκδικητής των δικαιωμάτων προσφεύγοντας στην βία, χρησιμοποιώντας τις σωματικές δυνατότητες των μεταλλαγμένων ως όπλα. Στο σύμπαν των X-MEΝ οι μεταλλαγμένοι γίνονται υπερήρωες εξ ανάγκης. Οι περισσότεροι ζουν στο περιθώριο των κοινωνιών τους διωκώμενοι ή υπό καθεστώς καχυποψίας. Άλλη μια αναλογία με την κατάσταση των Εβραίων στην κεντρική Ευρώπη. Οι δυνάμεις τους είναι έκφραση/σύμπτωμα των σωμάτων τους και όταν εκδηλώνονται τους προκαλούν πόνο, δυστυχία, μιζέρια, εξοστρακισμό, περιθωριοποίηση. Κι εδώ στην βασική αφήγηση του σύμπαντος των X-MEN ανοίγονται δύο δρόμοι: "η σχολή για προικισμένους νέους" του Καθηγητή Χ και η οργάνωση "Αδελφότητα των Μεταλλαγμένων" του Μαγκνίτο. Στην μια περίπτωση έχουμε προσπάθεια ένταξης στην υπάρχουσα κοινωνική δομή στην άλλη ανατροπή της κοινωνικής δομής.
Όμως η αντίθεση δεν είναι δυϊστική, ούτε κατοπτρικά διπολική. Η αντίθεση μεταξύ του Καθηγητού Χ και του Μαγκνίτο δεν είναι αρχετυπική και απόλυτη. Ως ολόκληρο και ατόφιο Κακό ενάντια στο αντίστοιχο ατόφιο και ολόκληρο Καλό. Υπάρχει διαλεκτική του Τρία. Υπάρχει διαίρεση. Υφίσταται μερισμός. Εμφανίζεται θραυσματικό υπόλοιπο. Πολλές φορές μέσα στις αφηγήσεις υπάρχει συνεργασία, υπάρχουν λάθη, υπάρχουν αδιέξοδα, υφίσταται αγωνία. Πάντως ξεκάθαρα στο σύμπαν των X-MEN την προσφυγή στην βία την ξεκινούν οι μη μεταλλαγμένοι άνθρωποι και όχι οι μεταλλαγμένοι. Οι μεταλλαγμένοι υπόκεινται στην βία, είτε θεσμική των κυβερνήσεων που αναζητούν πρωτοπορία σε οπλικά συστήματα και αντιλαμβάνονται τους μεταλλαγμένους ως απόλυτα και νικηφόρα όπλα, είτε κοινωνική στην μορφή του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
Το τρέιλερ της τελευταίας ταινίας του σύμπαντος των X-MEN Logan που ξεπερνά τα κλισέ των υπερ-ηρώων μιας και τους δείχνει διωκόμενους και περιθωριακούς.
Ένα ενδιαφέρον άρθρο για το όλο ζήτημα υπάρχει εδώ στα αγγλικά.
Υπάρχει μια παράξενη συγγένεια με τον εβραϊκό μύθο του Γκόλεμ. Το Γκόλεμ (גולם γκάλμι "η ασχημάτιστη μορφή μου" στα Εβραϊκά) είναι ίσως ο πρώτος σούπερ ήρωας και η πιο ολοκληρωμένη ιστορία είναι η εκδοχή των Εβραίων της Πράγας. Μια πήλινη ανθρωποειδής μορφή φτιαγμένη για να προστατεύει του Εβραίους των Γκέτο από τους διωγμούς, που ενεργοποιούνταν με την λέξη Αλήθεια (έμετ אמת, ) και απενεργοποιούνταν αν από την λέξη έμετ αφαιρούνταν το άηχο γράμμα άλεφ (א - είναι το πρώτο γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου) όπου η λέξη μετατρέπονταν στη λέξη θάνατος μετ (מת).
Γενικά στα αμερικάνικα κόμικς με σούπερ ήρωες υπάρχουν πολλές επιρροές από τους εβραϊκούς μύθους και την διασπορά των Εβραίων.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα πάντως είναι οι X-Men (υπερήρωες εξ ανάγκης που έχουν ειδικές σωματικές δυνάμεις λόγω γεννετικών μεταλάξεων) όπου η αλληγορία του Εβραίου (ως Έτερου/μεταλλαγμένου) αλλά και οι άμεσες αναφορές στο Ολοκαύτωμα (μέσω του Μαγκνίτο που είναι επιζών του Ολοκαυτώματος) είναι πολύ εμφανείς και χαρακτηριστικές. Ο Μαγκνίτο (Max Eisenhardt γερμανοεβραίος) στην ραχοκοκαλιά της αφήγησης των ιστοριών των X-Men έχει κρίσιμη παρουσία. Είναι ο "κακός" των αφηγήσεων διότι είναι ένας ριζοσπάστης που έχοντας απογοητευτεί από τον ρατσισμό και την ξενοφοβία των ανθρώπων ζητάει να επιβάλλει τα δικαιώματα των μεταλλαγμένων διά της βίας. 
Η σχέση του με τον "καλό" πρωταγωνιστή των αφηγήσεων Τσαρλς Εξέβιερ (Charles Francis Xavier) τον Καθηγητή Χ, έχει αναλογίες και μια μεταξύ τους διαλεκτική, όπως με τον δημόσιο λόγο & εικόνα των Μαρτιν Λούθερ Κινγκ και Μάλκομ Χ. Ο Xavier ως εφαρμοστής της μη βίας για τα δικαιώματα των μεταλλαγμένων και ο Magneto ως διεκδικητής των δικαιωμάτων προσφεύγοντας στην βία, χρησιμοποιώντας τις σωματικές δυνατότητες των μεταλλαγμένων ως όπλα. Στο σύμπαν των X-MEΝ οι μεταλλαγμένοι γίνονται υπερήρωες εξ ανάγκης. Οι περισσότεροι ζουν στο περιθώριο των κοινωνιών τους διωκώμενοι ή υπό καθεστώς καχυποψίας. Άλλη μια αναλογία με την κατάσταση των Εβραίων στην κεντρική Ευρώπη. Οι δυνάμεις τους είναι έκφραση/σύμπτωμα των σωμάτων τους και όταν εκδηλώνονται τους προκαλούν πόνο, δυστυχία, μιζέρια, εξοστρακισμό, περιθωριοποίηση. Κι εδώ στην βασική αφήγηση του σύμπαντος των X-MEN ανοίγονται δύο δρόμοι: "η σχολή για προικισμένους νέους" του Καθηγητή Χ και η οργάνωση "Αδελφότητα των Μεταλλαγμένων" του Μαγκνίτο. Στην μια περίπτωση έχουμε προσπάθεια ένταξης στην υπάρχουσα κοινωνική δομή στην άλλη ανατροπή της κοινωνικής δομής. Όμως η αντίθεση δεν είναι δυϊστική, ούτε κατοπτρικά διπολική. Η αντίθεση μεταξύ του Καθηγητού Χ και του Μαγκνίτο δεν είναι αρχετυπική και απόλυτη. Ως ολόκληρο και ατόφιο Κακό ενάντια στο αντίστοιχο ατόφιο και ολόκληρο Καλό. Υπάρχει διαλεκτική του Τρία. Υπάρχει διαίρεση. Υφίσταται μερισμός. Εμφανίζεται θραυσματικό υπόλοιπο. Πολλές φορές μέσα στις αφηγήσεις υπάρχει συνεργασία, υπάρχουν λάθη, υπάρχουν αδιέξοδα, υφίσταται αγωνία. Πάντως ξεκάθαρα στο σύμπαν των X-MEN την προσφυγή στην βία την ξεκινούν οι μη μεταλλαγμένοι άνθρωποι και όχι οι μεταλλαγμένοι. Οι μεταλλαγμένοι υπόκεινται στην βία, είτε θεσμική των κυβερνήσεων που αναζητούν πρωτοπορία σε οπλικά συστήματα και αντιλαμβάνονται τους μεταλλαγμένους ως απόλυτα και νικηφόρα όπλα, είτε κοινωνική στην μορφή του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
Το τρέιλερ της τελευταίας ταινίας του σύμπαντος των X-MEN Logan που ξεπερνά τα κλισέ των υπερ-ηρώων μιας και τους δείχνει διωκόμενους και περιθωριακούς.
Ένα ενδιαφέρον άρθρο για το όλο ζήτημα υπάρχει εδώ στα αγγλικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου